Πώς να ελέγξετε και να διατηρήσετε την ποιότητα ενός υδρολύματος;

Τα καθαρά και φυσικά υδρολύματα θα πρέπει να αποτελούνται μόνο από... υδρόλυμα. Πολλοί κατασκευαστές προσθέτουν πρόσθετα ή συντηρητικά για να εξασφαλίσουν καλύτερη σταθερότητα του προϊόντος. Αυτά τα υδρολύματα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην υδροθεραπεία, ιδιαίτερα προφορικά. Λόγω της σύνθεσής τους, η χρήση τους προορίζεται για το δέρμα, κυρίως για καλλυντικές χρήσεις. Οι κανονισμοί για τα καλλυντικά απαιτούν την παρουσία μιας λίστας συστατικών στο προϊόν, γνωστή και ως λίστα INCI (Διεθνής Ονοματολογία Συστατικών Καλλυντικών). Αυτή είναι η λίστα γραμμένη στα αγγλικά και στα λατινικά. Συχνά ανεξήγητο, παρέχει ωστόσο πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες! Στην περίπτωση των υδροζόλ, αυτός ο κατάλογος είναι που υποδεικνύει την παρουσία συντηρητικών. Δεν αναφέρεται λίστα INCI; Τότε είναι ένα καθαρό υδρόλυμα, το οποίο δεν περιέχει συντηρητικά.

Η απόδοση ενός υδρολύματος είναι πολύ υψηλότερη από αυτή ενός αιθέριου ελαίου. Όταν μερικές εκατοντάδες κιλά υλικού απαιτούνται μερικές φορές για να ληφθούν μόνο μερικά χιλιοστόλιτρα αιθέριου ελαίου, στην περίπτωση των υδροζόλ μπορούν να ληφθούν αρκετές δεκάδες λίτρα με ένα μόνο μικρό κιλό υλικού. Η μέθοδος αναφοράς για τη λήψη ενός ποιοτικού υδρολύματος είναι η τήρηση της αναλογίας 1:1. Αυτό σημαίνει ότι για τη συλλογή 1 λίτρου υδρολύματος θα αποσταχθεί μόνο 1 κιλό φυτού. Αυτή η κατάσταση καθιστά δυνατή την απόκτηση ενός προϊόντος με ισχυρή οσμή, εξαιρετικής ποιότητας και μεγάλης θεραπευτικής αποτελεσματικότητας. Ορισμένοι παραγωγοί δεν διστάζουν να αυξήσουν την αναλογία, μέχρι να λάβουν 10 ή και 50 λίτρα υδρολύματος για μόλις 1 κιλό φυτού, για λόγους οικονομικού ενδιαφέροντος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αραιώνει το υδρόλυμα, καθώς και τα ενεργά συστατικά που το συνθέτουν, και άρα να μειώνει την αποτελεσματικότητά του και απαραίτητα την ποιότητά του.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι όροι για να μιλήσουμε για ένα υδρόλυμα. Μόνο οι όροι «hydrosol» και «floral water» επιτρέπουν να διασφαλιστεί ότι ελήφθη με απόσταξη με ατμό. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των δύο; Κανένα, εκτός από το ότι το "ανθικό νερό" δηλώνει υδρολύματα που λαμβάνονται από την απόσταξη λουλουδιών, ενώ το "υδροσόλιο" δεν κάνει διάκριση μεταξύ αυτών που λαμβάνονται από άνθη και εκείνων που λαμβάνονται από φύλλα, για παράδειγμα.

Άλλοι όροι, ωστόσο, μπορεί να προκαλούν σύγχυση. Αυτό του «hydrosol» για παράδειγμα. Εάν αυτή είναι πράγματι η μετάφραση του όρου «hydrosol» στα αγγλικά, ένα hydrosol στη Γαλλία είναι ένα διάλυμα στο οποίο το νερό είναι το μέσο διασποράς. Επομένως, δεν είναι προϊόν που προκύπτει από απόσταξη με ατμό. Οι ονομασίες αρωματισμένο νερό ή αρωματικό νερό δηλώνουν προϊόντα που προκύπτουν επίσης από διαφορετικές διαδικασίες.

Δεδομένου ότι τα υδρολύματα αποτελούνται κυρίως από νερό, οι κίνδυνοι μόλυνσης από βακτήρια, μύκητες ή ζυμομύκητες είναι πολύ μεγάλοι. Αν και τα υδρολύματα είναι αποστειρωμένα όταν φεύγουν από τον αποστακτήρα, καθώς η θερμοκρασία είναι περίπου 100°C, αυτά τα μικρόβια μπορούν να αναπτυχθούν κατά την αποθήκευση. Για να περιοριστούν αυτοί οι κίνδυνοι, είναι απαραίτητο να μικροφιλτράρετε το υδρόλυμα, δηλαδή να το περάσετε μέσα από μια μεμβράνη φίλτρου της οποίας η διάμετρος πόρων είναι μεταξύ 1 και 0,2 microns. Αυτή η μικροδιήθηση καθιστά δυνατό τον διαχωρισμό του υδρολύματος από τα πιθανά μικρόβια που περιέχει. Κατά τη στιγμή της συσκευασίας, τα μπουκάλια που προορίζονται να δέχονται τα υδρολύματα μπορούν επίσης να αποστειρωθούν, με οινόπνευμα, UV ή άλλη διαδικασία. Η παστερίωση πρέπει να αποφεύγεται ώστε να μην επηρεάζεται η εγγενής ποιότητα του προϊόντος. Τέλος, διενεργούνται συστηματικά μικροβιολογικές αναλύσεις κατά τη διάρκεια των διαφορετικών σταδίων παραγωγής για την επαλήθευση της απουσίας μόλυνσης.

Όπως τα αιθέρια έλαια, τα υδροζόλ είναι πολύ ευαίσθητα στο φως και τη θερμότητα, αλλά είναι επίσης ευαίσθητα σε οξείδωση και μικροβιακές λοιμώξεις. Διατηρούνται καλά μεταξύ 12 και 15°C, αλλά αυτό το εύρος θερμοκρασίας είναι αρκετά δύσκολο να το σεβαστεί κανείς στο σπίτι. Το καλύτερο μέρος για να τα αποθηκεύσετε είναι λοιπόν το ψυγείο, το οποίο συνδυάζει το σκοτάδι και τη φρεσκάδα και έτσι περιορίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών. Μετά το άνοιγμα, καλό είναι να τα καταναλώνετε αρκετά γρήγορα, κατά προτίμηση μέσα στους επόμενους 3 μήνες. Μπορεί να σχηματιστούν λευκές εναποθέσεις στο κάτω μέρος του μπουκαλιού αλλά είναι εντελώς ακίνδυνες. Άλλα κοιτάσματα μπορεί να υποδηλώνουν μόλυνση. Ένα υδρόλυμα που έχει χαλάσει θα έχει μια δυσάρεστη οσμή, λόγω της αποικοδόμησης των αρωματικών μορίων από μικροοργανισμούς. Τότε είναι καλύτερο να μην το χρησιμοποιήσετε και να το πετάξετε.

Τα αιθέρια έλαια και τα υδρολύματα λαμβάνονται με απόσταξη με ατμό ή υδροαπόσταξη. Ο υδρατμός θα περάσει μέσα από το φυτικό υλικό και θα πάρει όλες τις «πληροφορίες» του φυτού, όλα τα αρωματικά και υδατοδιαλυτά μόριά του. Εκτός από την καλή ποιότητα των φυτών, η ποιότητα του νερού είναι επομένως εγγενής στην ποιότητα ενός υδρολύματος. Στην πραγματικότητα, αυτό θα είναι, εξ ορισμού, νερό απόσταξης φορτωμένο με δραστικές ενώσεις. Αυτό σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι πρέπει να είναι πόσιμο, φιλτραρισμένο και απολυμασμένο για να επιτρέπεται στα προϊόντα να χρησιμοποιούνται στην υδροθεραπεία, αλλά και από πηγή, κατά προτίμηση καθαρή και φυσική.

Τα υδροσόλια περιέχουν ολόκληρο το υδατοδιαλυτό μοριακό κλάσμα του φυτού, δηλαδή τα μόρια που μπορούν να διαλυθούν στο νερό. Όσο για τα αρωματικά μόρια, περιέχουν μόνο 0,1 έως 2%. Οι λίγες αναλύσεις που έγιναν σε υδρολύματα δείχνουν ότι μόνο ορισμένα αρωματικά μόρια γνωστά από αιθέρια έλαια βρίσκονται στα υδρολύματα. Αυτό εξηγείται από τη σύσταση του ίδιου του μορίου, από τις λειτουργικές ομάδες που περιέχει, οι οποίες θα έχουν περισσότερη ή λιγότερη συγγένεια με το νερό. Πράγματι, στη φύση υπάρχουν τα λεγόμενα πολικά μόρια και άλλα που ονομάζονται μη πολικά. Αυτή η πολικότητα ορίζεται από την κατανομή των θετικών και αρνητικών φορτίων εντός του μορίου και διέπεται από τη γεωμετρία του μορίου και την ηλεκτραρνητικότητα των ατόμων. Εν ολίγοις, είναι πολύπλοκο. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι δύο πολικά μόρια θα έλκουν το ένα το άλλο πολύ έντονα, όπως συμβαίνει με δύο μη πολικά μόρια. Το νερό είναι ένας πολικός διαλύτης, ο οποίος θα προσελκύει πολικά μόρια, σε αντίθεση με τα αιθέρια έλαια.
Στην πράξη, εδώ είναι τα κύρια αρωματικά μόρια που βρίσκονται στα υδρολύματα:

• Οξέα, λόγω των καρβονυλικών και αλκοολικών λειτουργιών τους
• Φαινόλες: καρβακρόλη, θυμόλη και ευγενόλη
• Αλκοόλ: εν μέρει για κάποιους όπως η λιναλοόλη, η άλφα τερπινεόλη ή η γερανιόλη, εντελώς για άλλους όπως η λεβανδουλόλη
• Κουμαρίνες
• Κετόνες: καμφορά, βερβενόνη, θουγιόνη κ.λπ.
• Αρωματικές και τερπεναλδεΰδες
• Οξείδια: κυρίως ευκαλυτόλη (ή 1,8-κινεόλη)
• Οξεικός λιναλυλεστέρας και ορισμένοι αιθέρες όπως μεθυλχαβικόλη ή ανηθόλη.

Αυτό δεν περιλαμβάνει όλα τα άλλα υδατοδιαλυτά μόρια του φυτού. Επί του παρόντος, πραγματοποιούνται πολύ λίγες χρωματογραφικές αναλύσεις σε υδρολύματα. Άρα έχουν πολλά ακόμα να μας διδάξουν! Τα αιθέρια έλαια και τα υδροζόλ που έχουν διαφορετικές συνθέσεις, είναι πολύ συμπληρωματικά αφού μαζί αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο μέρος του μοριακού κλάσματος του φυτού.

Ωστόσο, η συγκέντρωση των αρωματικών μορίων από μόνη της δεν αντιπροσωπεύει τη δύναμη των υδρολυμάτων. Έχουν επίσης δράση σε ψυχοσυναισθηματικό και ενεργειακό επίπεδο χάρη στη δονητική τους διάσταση.

Η cohobation και η διπλή απόσταξη είναι δύο διαφορετικές διαδικασίες αλλά και οι δύο βασίζονται στη χρήση του υδρολύματος κατά τη διάρκεια μιας δεύτερης απόσταξης.
Πρώτον, η cohobation είναι μια διαδικασία που στοχεύει στην αύξηση της απόδοσης ενός αιθέριου ελαίου. Για αυτό, πραγματοποιείται μια πρώτη απόσταξη για την παραγωγή του υδρολύματος και του αιθέριου ελαίου, τα οποία στη συνέχεια θα διαχωριστούν, όπως συνηθίζεται να γίνεται. Στη συνέχεια πραγματοποιείται μια δεύτερη απόσταξη, αυτή τη φορά με έγχυση του υδρολύματος που ελήφθη κατά την πρώτη απόσταξη, με τη μορφή ατμού. Αυτό επιτρέπει την εξαγωγή μεγαλύτερης ποσότητας αιθέριου ελαίου από το φυτό. Αυτή η διαδικασία εφαρμόζεται κυρίως από ορισμένους παραγωγούς Τριαντάφυλλου, για να αυξήσουν την απόδοση του πολύτιμου αιθέριου ελαίου του.
Η δι-απόσταξη επαναχρησιμοποιεί επίσης το υδρόλυμα που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια μιας πρώτης απόσταξης, αλλά αυτή τη φορά για να πραγματοποιήσει μια δεύτερη απόσταξη σε αυτό το ίδιο υδρόλυμα, το οποίο στη συνέχεια γίνεται η πρώτη ύλη. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται κυρίως στην παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών, αλλά επίσης καθιστά δυνατή την αύξηση της σταθερότητας ορισμένων υδρολύσεων από εύθραυστα φυτά, προκειμένου να καταστούν λιγότερο ευαίσθητα σε φυσικά φαινόμενα αλλοίωσης όπως η οξείδωση.